Talât Sait Halman, birçok Türk şair ve yazarını İngilizceye, Shakespeare’i Türkçeye kazandıran, hayatını Türk edebiyat ve kültürünün tanınmasına, tanıtılmasına adamış bir Cumhuriyet değeriydi.
EMRAH PELVANOĞLU
Talât Sait Halman 5 Aralık 2014 akşamı öldü. Görüp görebileceğiniz en çalışkan insan olan Halman, 85 yaşındayken, ayakta ve belki tam da istediği gibi çalışıyorken terk-i diyar eyledi. Ruhu şad olsun. Ölmeden evvel Bilkent Üniversitesi İnsani Bilimler ve Edebiyat Fakültesi Dekanı, Türk Edebiyatı Bölümü ve Türk Edebiyatı Merkezi Başkanı ve Unicef Türkiye Millî Komitesi Başkanı olarak yöneticilik yapıyor ve onlarca farklı kültür, eğitim organizasyonuna ya bilfiil içinde yer alarak ya da dışarıdan destekleyerek katkı sunuyordu.
Talât Sait Halman, Cumhuriyet’in “yüksek kültür” ideallerini kendi kişiliğinde mecz etmiş bir kuşağın en verimli, en evrensel figürlerinden biriydi ve hayatı boyunca bu ideallerin uluslararası düzlemde yaşaması için çalıştı. 1952’de Columbia Üniversitesi’ndeki yüksek lisans eğitimi ile başlayan bu serüven; Columbia, Pennsylvania, Princeton ve New York Üniversiteleri’ndeki farklı akademik pozisyonlarla devam etti. Halman, genç bir insanın bireysel başarı öyküsünü, Türkiye Cumhuriyeti’nin kültür varlığının uluslararası düzlemde tanınmasının meşakkatli serüvenine çevirdi. Onun, bu ülkenin ilk Kültür Bakanı olması tesadüf değildir.
Türkçenin renkli hatiplerinden biri olan Halman, onun edebiyat varlığını üst düzey çevirileri ile evrensel düzleme taşıdı. Dağlarca, Orhan Veli, Sait Faik, Melih Cevdet, Yunus Emre, Mevlânâ, Nasreddin Hoca ve Muhibbi, onun şairliğinden ve evrensel duyarlığından geçerek İngilizcede de yaşıyorlar. Ve Halman’dan evvel Shakespeare, hiç bu kadar görkemli, lirik ve Türkçe konuşmamıştı ve şüphesiz ki artıkSoneler, Türkçe şiirin de en güzel bir timsalidir. Amerikan edebiyatının köşetaşı William Faulkner’ı da, eski uygarlıkların nice şiirlerini de Türkçe ile tanıştıran yine Talât Sait Halman’dır.
Kurucusu olduğu ve son on beş yılında büyük emek verdiği Bilkent Üniversitesi Türk Edebiyatı Bölümü’nün mezunları, bugün çok güzel işlere, onun adına yaraşır değerli ve yenilikçi çalışmalara imza atıyorlar. Farklı lisans programlarından gelen bu parlak zekalar (onun tabiri ile genç dehalar), Talât Hoca’nın kurucu vizyonu ve iyi yöneticiliği sayesinde edebiyat doktoru olma imkanına kavuştular. Başlattığı nice güzel işlerle birlikte ideallerinin de yaşaması dileğiyle…
