0,00 ₺

Sepetinizde ürün bulunmuyor.

Kadın edebiyatçının adı da tarihi de yok

Türk kadın edebiyatçılarla ilgili ilk kitap, 1878/79’da basılan Meşâhir ü’n-Nisâ adlı iki ciltlik eserdir. Cumhuriyet döneminde ise Taha Toros, Murat Uraz, Fazıl Yenisey, Halim Yağcıoğlu-Şahinkaya Dil’in hazırladığı antolojiler, bu alanda yapılmış az sayıda çalışmanın en önemlileri.

Edebiyat tarihimizde şiir, hikâye ve roman gibi türlerde eser veren kadınlar hakkında yazılmış yaşamöyküsü ve antoloji kitapları çok fazla değildir. Bu eserlerin en önemlilerinden biri Mehmed Zihni Efendi’nin Meşâhir ü’n-Nisâ (Meşhur Kadınlar) isimli iki ciltlik eseridir. 1878/1879 arasında İstanbul’da basılan yaklaşık bin sayfalık bu eseri, küçük hacimde Hacı Beyzade Ahmed Muhtar’ın (Yeğtaş), Şair Hanımlarımız (İstanbul, 1893) takip eder. Kitabın içinde yer alan kadın şairler şunlardır:

Ani, Emenullah, Cemile Hanım, Habibe, Zeyneb, Sırrı Hanım, Şeref Hanım, Saffet Hanım, Tuti Hanım, Ayşe Hubbi Kadın, Aliye, Fatma Servet, Fatma Nigâr, Feride, Fıtnat, Fıtnat, İffet, Leylâ, Leylâ, Mirünnisa, Mihri, Nesibe Hanım, Nakibe, Nüzhet, Seher Hanım.

Cumhuriyet sonrası edebiyatçıları da, Taha Ay (Toros), Türk Kadın Şairleri (İstanbul, Universum Matbaası, 1934. 83,[1] sayfa) adlı kitabında ele almıştır. Eserde çalışmanın “Türk kadınlığının şiir sahasındaki kudret ve mevkiini -toplu olarak- göstermek gayesiyle” hazırlandığı belirtilmiş, giriş bölümünde “Türk kadın şairleri için şimdiye kadar tam bir eser neşredilmemiştir. (1311–1895) tarihinde Hacıbeyzade Ahmet Muhtar Bey tarafından (Şair Hanımlarımız) namında bir eser çıkarılmıştır. Bu kitap 1891’de yazılmış olup yalınız on yedi şair hakkında malumat vermektedir. Şöyle böyle kırk seneliktir. Fakat asıl Türk edebiyatında kadının mevkii bu tarihten sonra başlamıştır” denmektedir.

Toros’un kitabı içinde hayatı hakkında bilgi ve şiirlerinden örnek bulunan hanım şairler şunlardır: Ani Fatma Hanım, Adile Sultan, Arife Bacı, Asiye, Ayşe Habbi Kadın, Benli Halime, Cemile, Cevheriye Banu, Durdu, Keçecizade Emine İkbal, Emine, Emine Semiye, Emine Beyza, Fahriye H., Faize Fatma, Fatma Aliye, Fahrinisa, Fatma Kamile, Fatma Zehra, Feride, Fevziye Aptullah, Fitnat, Fıtnat, Gevher, Güzide, Güzide Şefik, Habibe, Halide Nusret, Halet, Hamiyet Zehra, Hasibe, Hayriye, Hüsniye, İffet Halim, İhsan Raif, İkbal, Kaşife Memduha, Kevser, Lamia, Leyla, Leyla, Maizer, Makbule Leman, Meliha Avni, Mihri, Mirinnisa, Münire Bacı, Müeddet, Nakiye, Nazlı Gelin, Neriman, Nilüfer, Nigar Osman, Nüzhet, Pertevniyal, Remziye Asım, Rüveyde, Saffet, Seher, Sinem Kız, Sırrı, Sıtkı, Süheyla Muhterem, Sünbüle Kadın, Şaziye, Şaziye Berrin, Şehribanû Bacı, Şeref, Şeref Bacı, Şerife, Şerife Ziba, Şöhret, Şükufe Nihal,Tevfika Nesiba, Tuti, Useyle Bacı, Yaşar Nezihe, Zafer, Zekiye, Zeliha Osman, Zemzem, Zeynep, Zeynep Cemal.

İlk isimler Leyla (Saz) Hanım (1850-1936) ve Yaşar Nezihe (Araz) Hanım (1882-1971) şiir ve düzyazı eserleriyle kadın edebiyatçıların ilk isimlerinden oldular.

Murat Uraz’ın hazırladığıhacimli bir eser olanResimli Kadın Şair ve Muharrirlerimiz’de (İstanbul, Nümune Matbaası, 1941, Tefeyyüz Kitapevi Yayını, 558 sayfa) ise Zeynep, Mihri, Hubbi Ayşe, Tuti, Sıtki, Ani Fatma, Fıtnat, Saffet, Nesiba, Leyla, Şeref, Sırrı, Habibe, İffet, Maide, Seher, Seniye, Cemile, Fatma Servet, Adile, Nakiye, Şerife Ziba, Münire, Feride, Saniye, Fitnat, İffet, Kamile, Leyla, Mahşah, Nigar, Makbule Leman, İhsan Raif, Mihrinisa, Yaşar Nezihe, Şükufe Nihal Başar, Halide Nusret Zorlutuna, İffet Halim Oruz, Neriman Hikmet Öztekin, Necibe Kızılay, İsmet Kür isimli şairler ve Fatma Aliye, Güzide Sabri Aygün, Halide Edip, Müfide Ferit, Suat Derviş, Muazzez Tahsin Berkant, Mebrure Sami Koray, Nur Tahsin, Mükerrem Kamil Su, Fakihe Odman, Melek Hiç, Cahit Uçuk, Peride Celal, Leman Berçmen, Muazzez Kaptanoğlu, Kerime Nadir isimli roman ve hikâyecilerin yaşamöyküleri ve eserlerinden örnekler yer almaktadır.

Bornova Ortaokulu Türkçe öğretmeni ve müdürü Fazıl Yenisey tarafından kaleme alınan Bektaşi Kadın Şairlerimiz (İzmir, Pazar Neşriyat Yurdu, 1946, 56 sayfa) adlı eserde ise bir önsözden sonra Rabia Bacı, Havva Bacı (Denizlili), Hüsnüye Bacı, Useyle Bacı, Sâkine Bacı, Öksüz Zeynep Bacı, Münire Bacı, Gülsüm Bacı, İkbal Bacı, Şeref Bacı, Hatçe Bacı, Şehribanû Bacı, Arife Bacı, Zehra Bacı, Naciye Bacı, Emine Beyza Bacı, Remziye Bacı (Filibeli), Seher Bacı, Remziye ve Necmiye Bacılar (Dramalı), Havva Bacı (Dramalı) isimli Bektaşi kadın şairlerin kısa yaşamöyküleri ve şiirleri yer almaktadır. Son sayfalarda ayrıca yine kısa bir sözlük (Lûğatçe) ve bibliyografi bölümü bulunur.

Halim Yağcıoğlu-Şahinkaya Dil’in hazırladığı Türk Kadın Şairleri (Ankara, Güney Matbaası, 1966, 56 sayfa) künyeli yayında da son yıllarda isimlerini daha çok duyduğumuz kadın edebiyatçıların eserlerinden örnekler görülmektedir. Çalışmada Gültekin Akın, Türkân Ateş, Necla Aysan, Şükufe Nihal Başar, Şükran Çapa, Nurten Çelebioğlu, Melisa Erdönmez, Jülide Gülizar, Türkan İldeniz, Mübeccel İzmirli, Muazzez Menemencioğlu, Sema Okay, Rabia Hatun, Sennur Sezer, Ülkü Uluırmak, Halide Nusret Zorlutuna isimli kadın şairlerin şiirlerinden örnekler yer almaktadır. Ayrıca kitabın son bölümünde çok miktarda reklam sayfası ve “Türk Aşk Şiirinden” başlıklı apayrı bir bölüm bulunmaktadır.


İlk örnekler Yaşar Nezihe Hanım’ın Feryatlarım ve Leyla Hanım’ın Solmuş Çiçekler adlı kitaplar Osmanlı ve cumhuriyet dönemlerinden kadın edebiyatçıların eserlerine örnek teşkil eder. Meşâhir ü’n-Nisâ (1878- 1879) Osmanlı döneminde, Bektaşî Kadın Şairlerimiz (1946) ve Türk Kadın Şairleri (1966) ise cumhuriyet döneminde yayınlanan antolojilerdir.

Devamını Oku

Son Haberler