Baharın erkenci bitkisi kuşkonmaz, yüzyıllar boyu hem tadı hem de sağlığa ve cinselliğe katkıları düşünülerek “sebzelerin kralı”, “beyaz altın”, “tanrıların yiyeceği” gibi tanımlarla baştacı edildi. Ortaçağ’dan sonra Rönesans’la yeniden itibar kazanan kuşkonmaz, bizde yabanisi yenen ve diğer lezzetlerin arasında kendine yer açamayan bir bitki olarak kaldı.
Uzun yıllar zambakgillerden sayıldı ve pırasa, soğan ve sarımsak ile akraba olduğuna inanıldı. Oysa binlerce yıl boyunca hangi kültürün mutfağına uğramış ise saygınlık ve zenginlik ile özdeşleştirilmiş idi. Sonunda artık şanlı ismiyle asparagaceae diye anılıyor: Kuşkonmazgiller.
Evet, çağlar boyu kuşlar incecik dallarına, yoksullar da bahardaki taze sürgünlerine bir türlü konamamışlar nedense. Fransızlar mesela yoksullukla alay ederek pırasaya “fakir adamın kuşkonmazı” demişler. Hep zenginin hakkına düşmüş. Hep çok pahalı bir sebze olagelmiş. (Pek uzun süredir de beyazı, yeşili, moru ile “kültür”e alınmış olmasına rağmen).
Ancak doğa kıyamamış, yoksulun da hakkını gözetmiş; her yerde yetişen delisini de vermiş kuşkonmazın. Yabanisi bizde tilkişen, izvinya, ayrelli, çöpüşken, acı ot, kedirgen gibi her yörenin kendine göre verdiği isimlerle anılır. Bahar otları ile birlikte çıkar; ot karışımlarının içinde dişe gelen ve çok sevilen bir bahar müjdecisidir. Baharın erkenci bitkisi olması, üstündeki toprağı silkeleyerek hızla büyümesi ve fallik şekli nedeni ile tüm kültürlerde kuşkonmaza atfedilen sembolik anlamlar genellikle doğurganlık, lüks ve sağlıkla ilgili olmuş. Yüzyıllar boyu hem tadı hem de sağlığa ve cinselliğe katkıları olduğu düşünülerek “sebzelerin kralı”, “beyaz altın”, “tanrıların yiyeceği” gibi tanımlarla baştacı edilmiş. Antik Yunan’da aşk tanrıçası Afrodit ve sağlık tanrısı Asclepius ile ilişkilendiren mitlerde, ona doğrudan rol biçilmiş.
Ağustos sayısı tüm Türkiye’de bayide ve web sitemizde!
